U Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat (i) ove subote dajemo objašnjenje etimologije dvije riječi. Kako smo to uobičajili, jedna riječ je iz opšteg leksikona b/cg/h/s jezika, a druga je bokeljski lokalizam. Ove subote to su riječi bȁnja i atênto.
Leksem bȁnja vodi porijeklo od praslavenskog *ban'a ‘kupatilo, kupanje, kada, korito, toplice itd.’. Praslavenska riječ uglavnom se izvodi od latinskog bal(i)neum ‘kupaonica, kupatilo’. U primorskoj toponimiji posvjedočen je i latinski deminutiv balneolum, npr. Banjôl na otoku Rabu, Banjȕla/Banjôla u Baru, gdje se ispadanje prvog l tumači disimilacijom. Sonant l, međutim, nije se odrazio ni u *ban'a, što upućuje na to da se kao neposredni predložak slavenskog oblika pretpostavi vulgarnolatinski oblik bez –l– (uporediti italijansko bagno), i to s obzirom na slavensku a– osnovu. U sjevernim slavenskim jezicima *ban'a se pojavljuje i u značenjima ‘rudnik, okno, solana, kamenolom, kupola, okrugla, ispupčena posuda, lopta itd.’
Atênto (u opštem leksikonu b/cg/h/s jrzika prilog koji znači ‘spremno, kao zapeta puška’) vodi porijeklo od italijanskog attento ‘pažljivo, spremno’. Italijanska riječ, pak, vodi porijeklo od latinskog attēntu(m), što je izvedeno od attēndere ‘obratiti pažnju na nešto’.
LITERATURA:
- Etimološki rečnik srpskog jezika, vol. I, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd 2003.
- Etimološki rečnik srpskog jezika, vol. II, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd 2006.
