U Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat (i) ove subote donosimo objašnjenje etimologije nove dvije riječi: kako ste već navikli, jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma. Ove subote to su riječi cijéna i štrocȁt.
Cijéna vodi porijeklo od praslavenskog *cěnà (starocrkvenoslavensko cěna, slovenačko céna, rusko ценá, poljsko cena), litvansko káina, kainá, letonsko ciena „vrijednost“. Sve to zajedno vodi porijeklo od indoevropskog korijena *kʷoyneh₂ u značenju „ono plaćeno, cijena, otkupnina“. Inače, indoevropski korijen *kʷey- znači „platiti“.
Štrocȁt [u opštem leksikonu B/CG/H/S jezika “u kartanju ‘ubiti’, poklopiti jačom kartom iste boje (ali ne adutom)”] vodi porijeklo od venecijanskog strozzàr „zadaviti, udaviti“. U venecijanski, pak, ta riječ je ušla iz langobardskog *strozza “grlo”. Metaforički transfer je providan i sasvim jasan: bukvalno zadaviti nekoga transponuje se u „davljenje“, tj. u nadjačavanje nečijih karatâ u kartaškoj igri. Čisto sumnjam da su tivatski i bokeljski igrači briškule i trešete pretpostavljali da glagol štrocȁt ima veze sa davljenjem. Ali, evo, sad je i misterija porijekla (značenja) tog glagola konačno riješena.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi- jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma- vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević- Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
Vojmir Vinja- Jadranske etimologije: Jadranske dopune Skokovu etimologijskom rječniku, vol.III, Školska knjiga, HAZU, Zagreb 2004.
