U Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat (i) ove subote donosimo objašnjenje etimologije nove dvije riječi: kako ste već navikli, jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog mediteranizma. Ove subote to su riječi cìpela i pensȁt.
Cìpela je posuđeno iz mađarskog cipellő, cipő, što je, opet, posuđeno iz srednjolatinskog zipellus. Riječ je germanskog porijekla (kao i italijansko zipolo ‘drveni zašiljen čep’) npr. njemačko Zipfel ‘vršak, krajičak’. Čini se da je prvobitno značenje bilo ‘zašiljen predmet’, što bi značilo da se zipellus izvorno odnosilo na cipele šiljastog oblika.
Pensȁt (u opštem leksikonu B/CG/H/S jezika ‘misliti, razmišljati, brinuti se’) je riječ proširena na čitavoj slavenskoj obali Jadrana od Istre do Boke kotorske. I glagol pensȁt i imenička izvedenica pensȋr potvrđeni su, npr., u komediji “Hvarkinja” Martina Benetovića: “Penso sam i pripenso, i što veće pensam, to mi ‘e veći pensir od ove moje udovičice”. Ili:“ (…) ‘er sam zamirio jednu đentijelu personu, jednu udovicu kâ me toliko deleta da o njoj pensam giorno e notte”. Pensȁt vodi porijeklo od italijanskog pensare koje, opet, vodi porijeklo od latinskog pe(n)sare ‘pažljivo mjeriti’.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi- jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma- vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević- Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
- Vojmir Vinja- Jadranske etimologije: Jadranske dopune Skokovu etimologijskom rječniku, vol. III, Školska knjiga, HAZU, Zagreb 2004.
