Datum

Kad nas upitaju: “Koji je danas datum?” – znamo da treba reći koji je tekući dan, mjesec i godina (recimo: 25. april 2024.).

U vremenu koje stalno teče, svakoga dana rađa se novi datum. U našoj burnoj istoriji ima mnogo velikih datumâ, kao što su 1. decembar 1918. (stvaranje Kraljevine SHS, kasnije Kraljevine Jugoslavije), 28. juni 1914 (vidovdanski atentat u Sarajevu, koji je bio povod za početak Prvog svjetskog rata), 9. maj 1945 (Dan pobjede protiv fašizma) itd.

Odakle potiče i što izvorno znači ta riječ koju tako često upotrebljavamo?

Datum potiče iz latinskog jezika. Nastao je od glagola dare – ‘dati’ i znači bukvalno – ‘dato’ ili ‘dano’.

U početku je ta riječ označavala rok, tj. dan, mjesec i godinu uplate, odnosno davanja duga (otuda, eto, datum – ‘dato’). Kasnije je taj izraz prenesen u razne isprave, povelje i sl., koje su na kraju obavezno imale: “Dato u stolnom gradu (tom i tom), ljeta gospodnjeg…” itd.

Naši stari činovnici – “mastiljari” umjesto datum pisali su dne. To je, ustvari, stari oblik imenice dan, koji u današnjem našem jeziku glasi: dana.

Danas se tako više ne piše. U pismu ili aktu, ili u zaglavlju školskog pismenog zadatka, ispiše se samo dan, mjesec i godina – arapskim i rimskim, ili samo arapskim brojkama – a riječ datum time se podrazumijeva, pa je nije potrebno ni pisati.

LITERATURA: