U rubrici Knjiga Sedmice JU Gradska biblioteka Tivat ovog ponedjeljka preporučujemo roman “Zamalek” Dejana Tiaga-Stankovića (Laguna, Beograd 2020.). Takođe, u okviru rubrike Knjiga Sedmice, nastavljamo sa započetom praksom uključivanja naših čitalacâ u preporučivanje knjigâ i pisanja prikazâ za iste, pa je (i) ovaj put veoma sadržajni prikaz romana “Zamalek” napisala naša redovna i uvažena čitateljka Dragana Bećagol. Njen prikaz “Zamaleka” objavljujemo integralno.
“Kao paleta sa najljepšim bojama, tako je “Zamalek” u meni iznijansirao najdublja i najiskrenija osjećanja ljubavi, sreće, nekog čudnog spokoja, pa i tuge i sjete, te izmamio osmjeh, uzdah i misao “da, takav je život”.
Priču pripovijeda Arna, koja vuče jugoslovenske korijene, a koja sticajem okolnosti sa suprugom Aleksom i svoje tri ćerke dolazi u Kairo zbog njegovog posla. Pretpostavka je da će ostati kratko, ali sudbina je htjela da to bude zamalo za čitav život. Nastanjuju se u mahali zvanoj Zamalek, smještenoj na adi na rijeci Nilu koja dijeli Kairo na stari i novi. Zamalek je mondenski dio grada, tu su ambasade, univerziteti, hoteli, neboderi, tu su nastanjeni svi stranci koji su iz nekog razloga u Kairu. Sticajem okolnosti- ili opet sudbine- upoznaće Kostu, čovjeka takođe jugoslovenskog porijekla, egiptologa koji drži antikvarnicu, i postaće njegov glavni saradnik i životni prijatelj. Ova priča sadrži u sebi i elemente putopisa i drame pa čak i trilera na samom kraju, a otvara mnoga pitanja koja će nas, kada zaklopimo zadnju stranicu knjige, navesti na duboka razmišljanja.
Pisac će nas upoznati sa običajima arapskog svijeta: naučićemo što znače kismet, inšalah, zebiba – ožiljak od molitve, što su haram i halal. Približiće nam položaj žena i obrezivanje ženske djece; opisaće pustinjsku oluju, pijesak koji umjesto prašine prekriva sve: ulice, drveće, cvijeće, namještaj po kućama i stanovima; okusićemo arapske specijalitete kao što su urme sa čokoladom i urme sa mlijekom. Zatim tu je i haotično ponašanje u saobraćaju, tu su glamur i bogatstvo, sa jedne, i sirotinja, sa druge strane. Svakom stranicom živjećete život u Kairu skupa sa Arnom i Kostom. Upoznaćete rijeku Nil sa svim njenim bojama i mirisima, a i boje različitih kultura nastanjenih u ovom gradu. I sve te ljepote od opisa biće savršeno upakovane u jednu životnu priču.
Shvatićemo činjenicu da kad čovjek jednom ode iz svoje zemlje- koliko god bio nostalgičan- dolazi do spoznaje da više nije tamo odakle je. Razmišljaćemo o sudbini.
“Kismet je na arapskom usud, sudbina, udes, kob, dakle ono što je svakom čoveku pisano, unapred, predodređeno i neizbežno i s čim se unapred treba pomiriti.”
– “Čuvena egipatska poslovica kaže: Čovek planira, a Bog se smeje.”
Kada bi me pitali što mi se najviše dopalo u romanu, moj odgovor bi bio sve, a iznad svega činjenica da čitam našeg pisca sa briljantnim stilom pisanja- laganim a edukativnim, potpuno drugačijim od svega što sam čitala kod domaćih pisaca: pisca koji ne pominje ratove, ni one u daljoj ni u bližoj prošlosti, niti političku situaciju; tek ovlaš da nagovijesti kako su glavni junaci dospjeli tu gdje jesu. Likovi su savršeno razrađeni i oblikovani, a knjiga je topla, nježna: fabula je jednostavna, a nosi toliko mnogo poruka. Kada pročitate posljednju stranicu knjige, shvatićete koliko vam je teško pao rastanak od Arne i Koste jer su vam prirasli srcu. Poželite da ste ih nekad u svom životu upoznali jer su posebni.
Dejan Tiago Stanković je dobio nagradu Evropske unije za književnost za ovaj roman.
Za kraj izdvajam atipičan citat, koji možda nije okosnica romana, ali je meni vrlo zanimljiv jer odavno planiram da čitam Darelov “Aleksandrijski kvartet”.
“Lorens Darel je bio u modi, o “Aleksandrijskom kvartetu” se raspravljalo po ležaljkama Gezira kluba kao da je obavezna lektira, tako da sam tim romanom otvorila čitalačku sezonu. Na polici u svom uredu, i dan danas držim “Kvartet”, četiri knjige u tvrdom povezu koje me podsećaju na te prve besposlene mesece u Kairu.”
