U ovosubotnjem Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat donosimo objašnjenje etimologije nove dvije riječi: jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma. Ove subote to su riječi gêj i gavûn.
U značenju “homoseksualac” riječ gêj posuđena je engleskog gay, što je izvorno značilo “veseo”. U engleski jezik ta riječ posuđena je iz starofrancuskog gai “veseo”, a izvor je u franačkom (npr. starovisokonjemačko gāhi “živahan”). U engleskom je riječ gay u značenju “homoseksualac” postala skraćivanjem izraza gay cat “veseli mačak”, što je u slengu značilo “homoseksualac”. Pedesetih godinâ XX stoljeća ta riječ proširila se u homoseksualnoj zajednici, čiji su pripadnici tako nazivali sami sebe.
Gavûn (u opštem leksikonu “mala, duguljasta riba koja pripada potkategoriji plave ribe, za jelo se priprema prženjem”) posuđeno je od venecijanskog agòn, što je, sufiksom *-ōn-, izvedeno od latinskog acus “igla”. Latinska riječ acus potiče od istog indoevropskog korijena od kojeg je u latinskom izveden i pridjev oštar (lat. acer). Gavûn, dakle, znači „šiljata riba“ (npr. u njemačkom nalazimo Ahrenfisch „gavun“, što je izvedeno od Ahre „klas“). Oblik gavûn nastao je metatezom (zamjenom mjesta glasovâ koji su u neposrednom dodiru) iz agun. Riječ gavûn postoji i u značenju „brodska prostorija u kojoj se nalazi kormilo; spremište za ugalj u brodovima“; potvrđena kod Marulića u XV stoljeću).
Sa objašnjenjem etimologije nove dvije riječi- jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma- vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević, Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
