U ovosubotnjem Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat donosimo objašnjenje etimologije nove dvije riječi: jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma. Ove subote to su pridjevi grûb (-a, -o) i šȅsan (-na, -no).
Pridjev grûb (-a, -o) postao je od praslavenskog *grǭbъ, *grûbъ (starocrkvenoslavensko grǫbъ, bugarsko груб, slovenačko grộb, rusko грубый, poljsko gruby „gust, grub“, poljsko dijalekatsko gręby „naboran, tvrd“). Ovaj slavenski pridjev u vezi je sa litvanskim grubùs “tvrd”, grùbti “postati krutim, neravnim; stegnuti se”. Kao što pokazuju baltičke usporednice i istovremeno postojanje poljskih gręby i gruby, u praslavenskom jeziku treba rekonstruisati dvije varijante istoga korijena ili dvije bliskoznačne riječi: sa nazalnim samoglasnikom i sa vokalom u. Prva je varijanta izvodiva iz starijeg *grumb-, a druga iz *groṷb-. Izvan baltoslavenskog ovaj korijen može se uporediti sa, npr., starovisokonjemačkim grob “grub”.
Pridjev šȅsan (-na, –no) (u opštem leksikonu B/CG/H/S jezika „skladan, zgodan“) izvedenica je- našim pridjevskim sufiksom –an– od venecijanskog šȅs „način, pamet“ < sèsto prema venecijanskoj sintagmi omo de sèsto “pristojan, inteligentan čovjek, čovjek od čuvenja“. Šȅsan (-na, –no) je pridjev koji je na južnoslavenskoj obali Jadrana zastupljen u svim govorima od Istre do Boke Kotorske.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi- jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma- vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević- Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
- Sandra Tamaro- Boljunske etimologije, Sveučilište Jurja Dobrile u Puli, Pula 2017
