U Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat (i) ove subote donosimo objašnjenje etimologije dvije riječi. Kako smo to uobičajili, jedna riječ je iz opšteg leksikona b/c/h/s jezika, a druga je bokeljski lokalizam. Ove subote to su riječi kòncert i šugamân.
Kòncert je posuđeno preko njemačkog Konzert iz italijanskog concerto, što doslovno znači ‘takmičenje’, a to je izvedeno od concertare ‘takmičiti se, boriti se’ < latinsko concertō ‘prepirati se, nadmetati se’. Latinska riječ složena je od prefiksa con– i glagola certō ‘boriti se, takmičiti se’, što je izvedeno od participske osnove glagola cernō ‘odlučiti (borbom), razlučiti’. Muzičku vrstu koncert karakteriše kontrast (“nadmetanje”) između solističkog instrumenta i pratećeg ansambla ili između različitih skupinâ unutar ansambla. Od kraja XVII stoljeća ova riječ označava zajedničko sviranje solistâ i ansambla, odakle se razvilo i značenje ‘zajednički nastup muzičarâ uživo’.
Šugamân (u opštem leksikonu b/c/h/s jezika ‘peškir’) vodi porijeklo od venecijanskog sugamàn, italijansko asciugamano ‘peškir’. Venecijanska/italijanska riječ složenica je od venecijanskog sugar, italijanskog asciugare ‘osušiti’, što vodi porijeklo od poznolatinskog exsucāre ‘izvući sok’ i venecijanskog/italijanskog mano ‘ruka’, indoevropskog porijekla. Leksem šugamân posvjedočen je i drugim govorima slavenske obale Jadrana, bez fonetskih varijanti.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi – jedne iz opšteg leksikona b/c/h/s jezika i jednog bokeljskog lokalizma – vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević – Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016
2. Petar Skok – Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, vol.III, Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1973
3. Vesna Lipovac-Radulović – Romanizmi u Crnoj Gori, jugoistočni dio Boke Kotorske, MbM plus, Novi Sad 1998
4. Srđan Musić – Romanizmi u severno-zapadnoj Boki Kotorskoj, Filološki fakultet Beogradskog univerziteta, Beograd 1972
