U Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat (i) ove subote donosimo objašnjenje etimologije dvije riječi. Kako smo to uobičajili, jedna riječ je iz opšteg leksikona b/c/h/s jezika, a druga je bokeljski lokalizam. Ove subote to su porijeklo i smisao leksemâ kontróla i bȍkun.
Leksem kontróla posuđen je preko njemačkog Kontrolle iz francuskog contrôle ‘kontrola, nadzor’ što vodi porijeklo iz starofrancuskog contre-rôle sa prvobitnim značenjem ‘protivregistar (kod orguljâ) za provjeru osnovnog registra’. To starofrancusko contre-rôle, opet, vodi porijeklo od srednjolatinskog contrarotulus, što je složeno od contrā i rotulus ‘kotačić’, izvedenice od latinskog rota ‘kotač’.
Bȍkun (u opštem leksikonu b/c/h/s jezika ‘komad’) vodi porijeklo od italijanskog boccone ‘zalogaj, komad’. Italijanska riječ, pak, je augmentativ od italijanskog bocca ‘usta’, koja vodi porijeklo od latinskog bucca(m). Varijanta bokon, posvjedočena na Visu i u Labinu, posljedica je uticaja venecijanskog dijalekta.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi – jedne iz opšteg leksikona b/c/h/s jezika i jednog bokeljskog lokalizma – vidimo se sljedeće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević – Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
2. Petar Skok – Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, vol.I, Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1971.
