U Leksičkom Vremeplovu JU Gradska biblioteka Tivat, koji ove sedmice vanredno emitujemo u petak (a već iduće sedmice vraćamo se na naš standardni subotnji termin), donosimo objašnjenje etimologije nove dvije riječi: kao i dosad, jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma. Ovog petka to su riječi lèzbījka i kȍtula.
Lèzbījka je posuđeno preko evropskih jezikâ (njemačko Lesbe, Lesbierin, englesko lesbian) i preko latinskog Lesbius iz grčkog Λέσβιος “lezbijski, koji se odnosi na ostrvo Lezbos”, što je izvedeno od Λέσβος “Lezbos, ostrvo u Egejskom moru”. Na ostrvu Lezbosu živjela je u VII/VI stoljeću prije Hrista pjesnikinja Sapfa, čiji stihovi opjevavaju i ljubav među ženama; odatle veza između Lezbosa i pridjeva izvedenog od te vlastite imenice, sa jedne strane, i (erotske) ljubavi između dvije žene, sa druge.
Leksem kȍtula (u opštem leksikonu B/CG/H/S jezika “ženska suknja”) posuđenica je iz venecijanskog cotola “suknja”. U venecijanski dijalekat italijanskog jezika cotola je ušlo iz starofrancuskog cotte “donja suknja koju su nosile seljanke”, a u starofrancuski iz franačkog (jezik Franakâ, germanskog plemena koje je u V stoljeću AD osvojilo teritoriju današnje Francuske i po kojima je ta zemlja dobila ime) *kotta “tunika, haljina”. Riječ kȍtula rasprostranjena je na cijeloj južnoslavenskoj obali Jadrana. Tako- za mnoge svakako potpuno neočekivano- bokeljsko kȍtula ima svoju istoriju koja se proteže više od petnaest stoljećâ unazad, sve do vremena kad Franci stupaju na istorijsku pozornicu.
Sa objašnjenjem etimologije neke nove dvije riječi- jedne iz opšteg leksikona B/CG/H/S jezika i jednog bokeljskog lokalizma- vidimo se iduće subote.
LITERATURA:
- Ranko Matasović, Tijmen Pronk, Dubravka Ivšić, Dunja Brozović Rončević- Etimološki rječnik hrvatskoga jezika, Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje, Zagreb 2016.
- Sandra Tamaro, Boljunske etimologije, Sveučilište Jurja Dobrile u Puli, Pula 2017.
