Milo Lompar (Beograd, 19.04. 1962.) srpski je istoričar književnosti, esejist i univerzitetski profesor. Lompar je redovni profesor Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, predsjednik Zadužbine Miloša Crnjanskog, nekadašnji generalni direktor Politike i predsjednik Srpske književne zadruge. Lomparova studija “Duh samoporicanja” (koju Gradska biblioteka Tivat posjeduje) postala je jedna od najčitanijih knjigâ na srpskom jeziku.
Prof.dr Milo Lompar objavio je veliki broj monografijâ, studijâ, esejâ i knjigâ od kojih je većina imala više izdanjâ:
- monografiju “O završetku romana (Smisao završetka u romanu “Druga knjiga Seobâ” Miloša Crnjanskog” objavilo je izdavačko preduzeće Rad, Beograd, 1995. U toj knjizi (drugo, izmijenjeno izdanje: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, Beograd, 2008) po prvi put kod nas osvijetljen je teorijski problem završetka pripovijedanja, i u diskusiji sa relevantnom teorijskom literaturom dato je originalno shvatanje završetka pripovijedanja kao rezultante odnosa između tri tipa završetka: logičkog, vremenskog i pripovjedačkog. Teorijski zaključci su postavljeni u unutrašnju vezu sa inovativnom interpretacijom Druge knjige Seobâ Miloša Crnjanskog.
- monografiju “Moderna vremena u prozi Dragiše Vasića” objavilo je izdavačko preduzeće Filip Višnjić, Beograd, 1996. Bila je to prva knjiga o Dragiši Vasiću, koji je zbog pripadništva Ravnogorskom pokretu decenijama bio isključen iz svakog književnog i kulturnog konteksta. U njoj je dato tumačenje Vasićevog romana “Crvene magle” i njegovih pripovijedakâ, kao i široka komparativna analiza njegovih intertekstualnih korespondencijâ sa svjetskom književnošću: Tolstojem, Dostojevskim, Arcibaševom, Fransom i Strindbergom. .
- monografiju “Njegoš i moderna” (koju Gradska biblioteka Tivat takođe posjeduje) objavilo je izdavačko preduzeće Filip Višnjić, Beograd, 1998. To je prvo cjelovito tumačenje kod nas Njegoševog djela Lažni car Šćepan Mali. Knjiga je doživjela i drugo izdanje: Nolit, Beograd, 2008., a zatim i treće, izmijenjeno izdanje: Štampar Makarije, Književna zadruga, Beograd 2020. U njoj je Njegoševo djelo postavljeno u horizont modernog iskustva, sa prikazom naglašenih vezâ sa oblicima nihilizma i metafizike, kao i različitim modusima političke, istorijske i drame apsurda.
- monografiju “Crnjanski i Mefistofel (O skrivenoj figuri “Romana o Londonu”)” objavilo je izdavačko preduzeće Filip Višnjić, Beograd, 2000. godine, (doživjela je i drugo, prošireno izdanje: Nolit, Beograd, 2007). U njoj je uspostavljena originalna teza da veliki roman Crnjanskog predstavlja postmoderni oblik parabole o đavolu. Pripovijedanje u Romanu o Londonu analizira se u komparativnom pripovjednom i misaonom doticaju sa najvažnijim djelima moderne dijaboličke tradicije kao što su Geteov Faust, Braća Karamazovi Dostojevskog, Doktor Faustus Tomasa Mana i Majstor i MargaritaMihaila Bulgakova.
- monografiju “Apolonovi putokazi (Eseji o Crnjanskom)” objavio je u izdanju Službenog lista Srbije i Crne Gore iz Beograda 2004. godine. U ovoj monografiji analizirani su i tumačeni drama Konak, romani Druga knjiga Seobâ, Kod Hiperborejacâi Roman o Londonu iz perspektive komparativnih i intertekstualnih vezâ sa Joneskom, Tolstojem, Faulzom, Stendalom, Geteom i Džojsom. .
- monografiju “Negde na granici filozofije i literature (O književnoj hermeneutici Nikole Miloševića)” objavio je u izdanju Službenog glasnika iz Beograda 2009. godine. U njoj su osvijetljeni različiti tematski sklopovi koji obilježavaju osnovnu duhovnu poziciju Nikole Miloševića. Tu su analizirane studije i knjige u kojima je Nikola Milošević analizirao odnose modernog i srpskog romana, položaj drame i poezije u hermeneutičkom horizontu, kritiku totalitarizma u poređenju sa Hanom Arent, naznake hermeneutičke biografije u poređenju sa Ridigerom Zafranskim, i uopšte odnos književnosti i filozofije.
- monografiju “O tragičkom pesniku (Njegoševe pesme)” objavio je u izdanju izdavačkog preduzeća Albatros plus iz Beograda. To je bila prva cjelovita studija o Njegoševim lirskim pjesmama, da bi zajedno sa studijama posvećenim pjesnikovim velikim djelima (Luča mikrokozma, Gorski vijenac, Lažni car Šćepan Mali) postala dio monografije „Njegoševo pesništvo“, koja je izašla u kolu Srpske književne zadruge 2010. godine (i koju Gradska biblioteka Tivat takođe posjeduje). U njoj je detaljno obrazložena teza o lirskoj refleksiji kao ključnoj dimenziji pjesnikovog talenta, o epskoj kulturi kao osnovnoj tradiciji sa kojom dolazi u doticaj individualni talenat i o dramskom intenzitetu kao osnovnom sadržaju pjesničkog doživljaja. Dubok i dalekosežan doticaj helenske i hrišćanske tradicije, kao osnova evropske civilizacije, učinio je Njegoševo djelo vrhunskim umjetničkim dometom, a samog Njegoša klasičnim pjesnikom srpske kulture: poput Dantea kod Italijanâ, Šekspira kod Englezâ, Getea kod Nijemacâ, Puškina kod Rusâ. Knjiga se u dopunjenom vidu pojavila i u trećem izdanju: “Njegoš – biografija njegovog pesništva” (Pravoslavna reč, Novi Sad 2020.).
Pored monografijâ o književnosti i istaknutim književnim stvaraocima, prof.dr Milo Lompar objavio je i niz drugih, značajnih studijâ: “Moralistički fragmenti” (prvo izdanje Narodna knjiga, Beograd 2007.), “Duh samoporicanja” (prvo izdanje Orfeus, Novi Sad 2011.), “Povratak srpskom stanovištu” (prvo idanje Catena mundi, Beograd 2013.), “Polihistorska istraživanja” (prvo izdanje Catena mundi, Beograd 2016.), “Pohvala nesavremenosti” (prvo izdanje Laguna, Beograd 2016.), “Sloboda i istina” (prvo izdanje Catena mundi, Beograd 2018.; ova knjiga doživjela je svoje drugo izdanje 2020. godine kao luksuzna monografija “Crnjanski – biografija jednog osećanja” (Pravoslavna reč, Novi Sad 2020.).
Prof.dr Milo Lompar dobitnik je niza značajnih nagradâ i priznanjâ, a bio je i član žirija za dodjelu nekih najprestižnijih srpskih književnih nagradâ (poput NIN-ove nagrade, nagrade “Miloš Crnjanski”, nagrade “Bora Stanković” itd.).
