U rubrici Knjiga Sedmice ovog ponedjeljka preporučujemo roman američkog pisca Sinklera Luisa “Glavna ulica” (Dereta, Beograd 2022.).
Mlada Kerol Milford na koledžu se upoznaje sa knjigama o novoj organizaciji sela i tada se u njenoj glavi rađaju prvi obrisi njene “misije” – preobražaja životnog prostora i redizajniranja selâ i gradovâ. Poslije udaje za doktora Vila Kenikata, seli se u njegovo rodno mjesto Gofer-Preriju, provincijski gradić sa 3.000 stanovnikâ. Ispunjena prezirom prema fizičkoj ružnoći grada i samozadovoljnom konzervativizmu njegovih stanovnika, Kerol odmah počinje sa svojim planovima da oplemeni, reformiše i modernizuje ovu zajednicu. Stanovnici grada smatraju da su njeni napori pokroviteljski, njen stav superioran, a njenu viziju doživljavaju kao prijetnju svojem načinu života.
Roman Glavna ulica bio je jedna od prekretnicâ u američkoj književnosti. Luis uvodi novi način interesovanja za američke teme, kulturu i način življenja, ali zadržava kritički stav prema tim osobenostima. Junaci ovog djela su autentični pripadnici američkog društva, sa pripadajućim lokalnim običajima i filozofijom života koja slavi prosječnosti, uzdiže konformizam do nivoa najplemenitijih vrlinâ, dok slobodno izražavanje mišljenja proglašava najstrašnijim zločinom protiv društva.
Ovaj roman bio je pravi književni hit – prodat je u nevjerovatnom tiražu za ono vrijeme i preveden je na gotovo sve evropske jezike, postavši tako jedan od glavnih događajâ u istoriji američkog izdavaštva do današnjih danâ.
Luis je za Glavnu ulicu 1921. trebalo da dobije Pulicerovu nagradu za književnost, ali je upravni odbor poništio odluku žirija i umjesto njega za laureata je proglašena Idit Vorton, za Doba nevinosti. Ovu nagradu dobio je 1926. godine, za roman Martin Arousmit, ali je tada odbio da je primi.
O piscu:
Hari Sinkler Luis (1885.‒1951.) američki je nobelovac, jedan od najznačajnijih pripadnikâ takozvane izgubljene generacije. Napisao je više od 20 (dvadeset) romanâ, oko 70 (sedamdeset) kratkih pričâ, nekoliko dramâ i zbirki poezije, a okušao se i kao filmski scenarista.
Nakon završenih studijâ na Jejlu, radio je kao novinar i urednik u brojnim časopisima. Svoj prvi roman, pod nazivom Hike and the Aeroplane, objavio je 1912., a popularnost je stekao djelom Glavna ulica (1920). Nakon romana Bebit (1922), napisao je roman Martin Arousmit (1925), za koji je nagrađen Pulicerovom nagradom, koju je odbio da primi. Potom su uslijedila djela Elmer Gantri (1927), Čovjek koji je poznavao Kulidža (1928) i Dodsvort (1929). Prvi američki pisac koji je dobio Nobelovu nagradu za književnost postao je 1930. godine. Tridesetih godinâ XX stoljeća Sinkler Luis postaje jedan od najpopularnijih autorâ ne samo u svojoj domovini već i u Evropi. Među njegovim romanima iz tog perioda ističu se Ana Vikers (1933), Umjetničko djelo (1934), kao i To je ovdje nemoguće (1935), koji se bez dileme može označiti kao začetnik političkog distopijskog žanra. Nakon Drugog svjetskog rata napisao je nekoliko romanâ: Cass Timberlane (1945), Kraljevska krv (1947) i God-Seeker (1949). Roman Svijet tako širok objavljen je posthumno, 1951. godine.
Luisov književni stil odlikuje pronicljiva i satirična kritika provincijalnog života američke srednje klase, malograđanskih vrijednosti i konformizma. Njegova slobodoumnost, odbrana demokratskih načelâ i političkih slobodâ, feminizam i antirasizam, otvoreni ateizam i antifašizam, često su izazivali protivrječne reakcije javnosti.
Umro je u Rimu, u šezdeset petoj godini, od posljedica uznapredovalog alkoholizma.
Klasika je uvijek u modi. Zato vas pozivamo da dođete do Gradske biblioteke Tivat, posudite Glavnu ulicu i pročitate je. S poštovanjem, glavni urednik JU Gradska biblioteka Tivat Miomir Abović